Thị trường chứng khoán ngày càng phát triển nên không ít nhà đầu tư tiếp cận và xem là kênh đầu tư hiệu quả cho tương lai. Nhiều nhà đầu tư dùng tiền tiết kiệm để mua cổ phiếu. Chính vì vậy, định giá cổ phiếu có vai trò quan trọng giúp bạn xác định giá trị, tiềm năng tăng trưởng và tránh được rủi ro. Liệu có phương pháp định giá cổ phiếu nào chính xác không? Cùng Tạp Chí Tài Chính khám phá qua bài viết bên dưới nhé!
Định giá cổ phiếu là gì?
Trong “cuộc chơi” đầu tư cổ phiếu, mỗi nhà đầu tư đều cần trang bị chiến lược riêng để vượt qua thách thức và tối ưu hóa lợi nhuận. Để “chinh phục” một thị trường đầy biến động, kỹ năng định giá cổ phiếu là yếu tố then chốt. Định giá cổ phiếu giúp nhà đầu tư xác định giá trị thực của một mã cổ phiếu tại thời điểm hiện tại, từ đó đánh giá chính xác cơ hội và rủi ro, đưa ra những quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả.
Ví dụ: Khi định giá cổ phiếu của công ty Vinamilk là 150.000 đồng nhưng giá thị trường hiện tại chỉ dao động quanh mức 120.000 đồng, điều này cho thấy cổ phiếu đang bị định giá thấp so với giá trị thực. Nhà đầu tư có thể xem đây là cơ hội để mua vào, vì tiềm năng sinh lời khi giá cổ phiếu trở lại đúng giá trị thực là rất lớn.
Vì sao phải định giá cổ phiếu?
Định giá cổ phiếu không chỉ là một bước quan trọng trong quá trình đầu tư cổ phiếu, mà còn là yếu tố quyết định đối với sự thành công của cả nhà đầu tư và doanh nghiệp phát hành. Quá trình này mang lại những ý nghĩa sâu sắc và vai trò chiến lược trong thị trường chứng khoán, giúp đảm bảo các quyết định đầu tư tài chính chính xác và hiệu quả.
Ý nghĩa của việc định giá cổ phiếu
Ý nghĩa của việc định giá cổ phiếu đối với các doanh nghiệp
Đối với doanh nghiệp, việc định giá cổ phiếu đóng vai trò thiết yếu trong các hoạt động huy động vốn. Khi một công ty muốn bán cổ phiếu để huy động vốn cho các dự án mới, mở rộng kinh doanh hoặc nâng tầm ảnh hưởng trên thị trường, việc xác định giá trị thực của cổ phiếu giúp công ty thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư và tối đa hóa số vốn có thể huy động được.
Ý nghĩa của việc định giá cổ phiếu đối với các nhà đầu tư
Đối với nhà đầu tư, việc định giá cổ phiếu giúp họ hiểu rõ về giá trị thực sự của cổ phiếu mà mình đang sở hữu hoặc dự định mua. Việc này giúp họ nhận diện những cổ phiếu có tiềm năng sinh lời cao, từ đó đưa ra quyết định giao dịch chính xác.
Việc sử dụng phần mềm định giá cổ phiếu ngày nay còn giúp nhà đầu tư có được thông tin nhanh chóng và chính xác về giá trị cổ phiếu, giảm thiểu rủi ro khi tham gia vào thị trường đầy biến động này.
Vai trò của việc định giá cổ phiếu
Việc định giá cổ phiếu đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với các nhà đầu tư trong việc xác định cổ phiếu có tiềm năng sinh lời bền vững hay không. Nếu một cổ phiếu được định giá thấp hơn giá trị thực, nhà đầu tư có thể coi đây là cơ hội mua vào với giá hời.
Ngược lại, nếu cổ phiếu được định giá cao hơn giá trị thực, nhà đầu tư có thể tránh được những khoản lỗ lớn khi giá cổ phiếu giảm. Ngoài ra, các công ty cổ phần cũng cần thực hiện định giá cổ phiếu như một bước đi chiến lược thông minh khi muốn thu hút nhà đầu tư hoặc mở rộng quy mô doanh nghiệp.
Chính vì vậy, việc định giá cổ phiếu không chỉ là một bước đi cần thiết trong đầu tư tài chính, mà còn là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp. Nhà đầu tư thông minh sẽ không chỉ dựa vào cảm tính mà còn tham khảo những tư vấn tài chính cá nhân để đưa ra quyết định đúng đắn, từ đó tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.
12 phương pháp định giá cổ phiếu hiệu quả
Hiện nay, có nhiều phương pháp định giá cổ phiếu. Mỗi phương pháp định giá cổ phiếu với những lợi ích và hạn chế khác nhau. Dưới đây là 12 phương pháp định giá cổ phiếu phổ biến mà các nhà đầu tư sử dụng để đánh giá đúng giá trị của cổ phiếu và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả:
1. Phương pháp Chiết khấu dòng tiền (DCF – Discounted Cash Flow)
Phương pháp này định giá cổ phiếu dựa trên giá trị hiện tại của các dòng tiền trong tương lai. Dòng tiền được dự báo sẽ được chiết khấu với tỷ lệ chiết khấu thích hợp để xác định giá trị hiện tại của cổ phiếu. Đây là phương pháp phổ biến để định giá cổ phiếu của các công ty có dòng tiền ổn định.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp chiết khấu dòng tiền ta có công thức tính:
PV = FV / (1 + r)^n
Trong đó:
- r: Lãi suất được chiết khấu
- n: Số lượng năm đầu tư
- PV: Giá trị thực tế của cổ phiếu
- FV: Giá trị cổ phiếu trong tương lai
Ví dụ minh họa: Giả sử bạn đang định giá cổ phiếu của một công ty công nghệ. Công ty này dự báo sẽ tạo ra dòng tiền tự do (FCF) là 5 triệu USD mỗi năm trong 5 năm tới. Sau đó, bạn áp dụng tỷ lệ chiết khấu 10% và tính toán giá trị hiện tại của các dòng tiền này. Sau khi cộng tất cả các giá trị hiện tại, bạn sẽ có giá trị doanh nghiệp và từ đó có thể tính giá trị cổ phiếu.
2. Phương pháp so sánh (Comparable Company Analysis – CCA)
Phương pháp này so sánh cổ phiếu của công ty với các công ty tương tự trong cùng ngành để xác định giá trị hợp lý của cổ phiếu. Các chỉ số như P/E (tỷ lệ giá trên thu nhập), P/B (tỷ lệ giá trên giá trị sổ sách) được sử dụng để so sánh.
Ví dụ minh họa: Giả sử bạn đang muốn định giá cổ phiếu của một công ty sản xuất ô tô. Bạn tìm các công ty ô tô khác trong ngành và so sánh tỷ lệ P/E của chúng. Nếu các công ty tương tự có tỷ lệ P/E trung bình là 15 và công ty bạn đang xét có lợi nhuận 1 triệu USD, thì giá trị cổ phiếu có thể được tính là 15 triệu USD.
3. Phương pháp P/E (Price to Earnings Ratio)
P/E là tỷ lệ giữa giá cổ phiếu và lợi nhuận sau thuế của công ty trong một kỳ nhất định. Phương pháp này giúp nhà đầu tư đánh giá cổ phiếu dựa trên khả năng sinh lời của công ty.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E ta có công thức tính:
P/E = Giá Cổ phiếu / EPS = Vốn hóa / Lãi ròng
Ví dụ minh họa: Công ty ABC có thu nhập ròng 10 triệu USD và cổ phiếu của công ty hiện đang giao dịch với giá 100 triệu USD. Tỷ lệ P/E của công ty ABC sẽ là 100 triệu / 10 triệu = 10. Điều này có nghĩa là nhà đầu tư đang trả 10 USD cho mỗi 1 USD lợi nhuận mà công ty tạo ra.
4. Phương pháp P/B (Price to Book Ratio)
P/B là tỷ lệ giữa giá thị trường của cổ phiếu và giá trị sổ sách của công ty. Đây là chỉ số phổ biến để định giá cổ phiếu của các công ty có tài sản cố định lớn.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp P/B ta có công thức tính:
PB = Giá cổ phiếu trên thị trường/ thư giá cổ phiếu
Ví dụ minh họa: Công ty XYZ có giá trị sổ sách là 50 triệu USD và cổ phiếu của công ty đang giao dịch với giá 75 triệu USD. Tỷ lệ P/B của công ty là 75 triệu / 50 triệu = 1.5. Điều này có nghĩa là giá trị thị trường của công ty cao hơn 1.5 lần giá trị sổ sách của nó.
5. Phương pháp EV/EBITDA (Enterprise Value to EBITDA)
Phương pháp EV/EBITDA dùng để định giá doanh nghiệp dựa trên tỷ lệ giữa giá trị doanh nghiệp (EV) và lợi nhuận trước lãi vay, thuế, khấu hao và amortization (EBITDA). Đây là một phương pháp hữu ích để đánh giá giá trị của các công ty có mức nợ cao, vì nó loại bỏ các yếu tố liên quan đến nợ và thuế, tập trung vào khả năng tạo ra lợi nhuận của công ty.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp EV/EBITDA ta có công thức tính:
Định giá cổ phiếu = EV/ EBIT
Trong đó:
- EV: Giá trị của doanh nghiệp
- EBIT: Tổng của chi phí vay và lợi nhuận trước thuế
Ví dụ minh họa: Giả sử công ty DEF có giá trị doanh nghiệp (EV) là 200 triệu USD và EBITDA là 25 triệu USD. Tỷ lệ EV/EBITDA sẽ được tính bằng cách chia EV cho EBITDA: Tỷ lệ EV/EBITDA = 200 triệu / 25 triệu = 8
Điều này có nghĩa là nhà đầu tư đang trả 8 lần số tiền EBITDA của công ty để mua lại doanh nghiệp này.
6. Phương pháp Dividends Discount Model (DDM)
Phương pháp DDM định giá cổ phiếu dựa trên dòng cổ tức mà công ty dự kiến sẽ trả trong tương lai. Phương pháp này rất hiệu quả với các công ty có chính sách trả cổ tức đều đặn, giúp nhà đầu tư xác định giá trị cổ phiếu qua các khoản cổ tức dự báo.
Ví dụ minh họa: Giả sử công ty XYZ có cổ tức dự kiến trả là 5 USD mỗi cổ phiếu mỗi năm và tỷ lệ tăng trưởng cổ tức hàng năm là 3%. Nếu tỷ lệ chiết khấu là 8%, giá trị cổ phiếu sẽ được tính bằng cách chiết khấu các cổ tức tương lai lại hiện tại. DDM cho phép nhà đầu tư biết họ có thể kỳ vọng gì từ các khoản cổ tức trong tương lai.
7. Phương pháp Giá trị sổ sách (Book Value)
Phương pháp này xác định giá trị của cổ phiếu dựa trên tổng tài sản của công ty trừ đi các khoản nợ, chia cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Đây là phương pháp thích hợp khi đánh giá các công ty có tài sản lớn, ví dụ như ngân hàng hoặc các công ty bất động sản.
Ví dụ minh họa: Giả sử công ty ABC có tổng tài sản là 100 triệu USD và tổng nợ là 40 triệu USD. Công ty có 10 triệu cổ phiếu đang lưu hành. Giá trị sổ sách mỗi cổ phiếu sẽ là: (100 triệu – 40 triệu) / 10 triệu = 6 USD mỗi cổ phiếu.
Điều này có nghĩa là giá trị thực của mỗi cổ phiếu của công ty ABC là 6 USD dựa trên tài sản và nợ của công ty.
8. Phương pháp PEG (Price to Earnings Growth)
Phương pháp PEG điều chỉnh chỉ số P/E (Price-to-Earnings) để phản ánh mức độ tăng trưởng thu nhập của công ty. Phương pháp này hữu ích khi công ty có mức tăng trưởng thu nhập nhanh, vì nó giúp điều chỉnh P/E theo sự thay đổi về tốc độ tăng trưởng.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp PEG ta có công thức tính:
PEG = PE/ G
Trong đó:
- PE: là chỉ số P/E
- G là tốc độ tăng trưởng của cổ phiếu
Ví dụ minh họa: Giả sử công ty DEF có P/E là 15 và mức tăng trưởng thu nhập hàng năm là 20%. Tỷ lệ PEG sẽ là: PEG = P/E / Tăng trưởng thu nhập = 15 / 20 = 0.75.
Tỷ lệ PEG dưới 1 cho thấy cổ phiếu có thể đang bị định giá thấp so với mức tăng trưởng của công ty, do đó có thể là một cơ hội đầu tư tốt.
9. Phương pháp Gộp (Sum of the Parts)
Phương pháp Gộp được sử dụng để định giá công ty đa ngành. Thay vì định giá công ty như một thể thống nhất, mỗi phần riêng biệt của công ty (mỗi ngành hoặc mảng kinh doanh) sẽ được định giá riêng, sau đó tổng hợp lại để đưa ra giá trị tổng thể.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp gộp ta có công thức tính:
SOTP = N1 + N2 +…+ Nn
Trong đó:
- N1: Định giá hoạt động kinh doanh mảng 1
- N2: Định giá hoạt động kinh doanh mảng 2
Ví dụ minh họa: Công ty XYZ hoạt động trong 3 ngành: công nghệ, sản xuất và dịch vụ. Mỗi ngành được định giá riêng biệt:
- Công nghệ: 50 triệu USD
- Sản xuất: 30 triệu USD
- Dịch vụ: 20 triệu USD
- Tổng giá trị của công ty XYZ sẽ là: 50 triệu + 30 triệu + 20 triệu = 100 triệu USD.
10. Phương pháp ROE (Return on Equity)
ROE (Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) là chỉ số thể hiện khả năng sinh lời của công ty từ vốn cổ đông. Phương pháp này giúp đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của công ty, đặc biệt khi bạn muốn biết công ty có khả năng tạo ra lợi nhuận tốt từ nguồn vốn cổ đông hay không.
Để tính định giá cổ phiếu theo phương pháp ROE ta có công thức tính:
ROE= Thu nhập ròng/ Vốn chủ sở hữu của cổ đông
Ví dụ minh họa: Giả sử công ty ABC có lợi nhuận ròng là 5 triệu USD và vốn chủ sở hữu là 25 triệu USD. ROE của công ty sẽ là: ROE = Lợi nhuận ròng / Vốn chủ sở hữu = 5 triệu / 25 triệu = 20%.
Điều này có nghĩa là công ty đã tạo ra lợi nhuận 20% trên mỗi đồng vốn chủ sở hữu mà các cổ đông bỏ ra.
11. Phương pháp Cổ phiếu so với ngành (Industry Multiple Method)
Phương pháp này so sánh cổ phiếu của một công ty với các công ty cùng ngành bằng cách sử dụng các tỷ lệ như P/E hoặc EV/EBITDA. Việc so sánh này giúp nhà đầu tư xác định xem cổ phiếu của công ty đang được định giá cao hay thấp so với các công ty trong ngành.
Ví dụ minh họa: Giả sử cổ phiếu của công ty XYZ có P/E là 18, trong khi P/E trung bình của ngành là 15. Điều này cho thấy công ty XYZ có thể đang được định giá cao hơn so với các công ty cùng ngành, có thể là dấu hiệu của sự kỳ vọng lớn từ thị trường.
12. Phương pháp Tỷ lệ thanh toán cổ tức (Dividend Yield)
Phương pháp này đánh giá cổ phiếu dựa trên tỷ lệ giữa cổ tức mà công ty trả và giá cổ phiếu hiện tại. Đây là phương pháp phổ biến cho các công ty có chính sách trả cổ tức ổn định.
Ví dụ minh họa: Giả sử công ty DEF trả cổ tức 2 USD mỗi cổ phiếu mỗi năm và giá cổ phiếu hiện tại là 50 USD. Tỷ lệ thanh toán cổ tức sẽ là:
Dividend Yield = Cổ tức / Giá cổ phiếu = 2 / 50 = 4%.
Điều này có nghĩa là bạn sẽ nhận được 4% lợi suất từ cổ tức nếu mua cổ phiếu của công ty DEF.
Các bước cơ bản để định giá cổ phiếu doanh nghiệp
Để đánh giá giá trị cổ phiếu một cách chính xác, bạn có thể tham khảo quy trình gồm 5 bước cơ bản dưới đây:
Bước 1: Nghiên cứu doanh nghiệp và ngành nghề
Trước tiên, bạn cần hiểu rõ doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực gì, mức lợi nhuận trung bình của ngành hiện nay là bao nhiêu và triển vọng phát triển của ngành trong tương lai. Đồng thời, đừng quên xem xét khả năng lãnh đạo của ban quản trị và đánh giá kết quả kinh doanh của doanh nghiệp qua báo cáo tài chính.
Bước 2: Dự báo khả năng phát triển trong tương lai
Để dự đoán hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong các năm tiếp theo, bạn cần nắm vững các yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và lợi nhuận của ngành. Việc có kiến thức sâu sắc về lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp sẽ giúp bạn đưa ra những phán đoán chính xác hơn.
Bước 3: Chọn phương pháp định giá phù hợp
Tùy vào đặc thù của từng doanh nghiệp, nhà đầu tư có thể áp dụng các phương pháp định giá khác nhau, chẳng hạn như: Định giá tuyệt đối, mô hình chiết khấu dòng cổ tức (DDM), dòng tiền tự do (FCF), mô hình định giá lợi nhuận giữ lại, hay định giá dựa trên tài sản và so sánh tương đối giữa các công ty.
Bước 4: Áp dụng dữ liệu vào mô hình định giá
Sau khi đã thu thập các con số dự báo và chọn được phương pháp định giá phù hợp, bạn sẽ áp dụng dữ liệu vào mô hình đã chọn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc dự đoán chính xác các yếu tố như dòng tiền hay lợi nhuận trong tương lai là một công việc phức tạp và không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư cá nhân.
Bước 5: Đánh giá kết quả và đưa ra quyết định
Mặc dù các mô hình định giá cung cấp một con số ước tính về giá trị cổ phiếu, bạn không nên chỉ dựa vào con số này. Thay vào đó, hãy coi giá trị cổ phiếu như một khoảng giá trị hợp lý, phản ánh các kịch bản khác nhau, từ đó xác định biên an toàn. Điều này giúp bạn đưa ra quyết định mua cổ phiếu với sự cân nhắc kỹ lưỡng, tránh những rủi ro không cần thiết.
Các yếu tố tác động đến giá cổ phiếu
Có nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến giá cổ phiếu. Trong đó, không thể không nhắc đến các yếu tố cơ bản sau:
Diễn biến về tình hình chính trị và kinh tế toàn
Nền kinh tế phát triển kéo theo giá cổ phiếu tăng cao. Ngược lại khi kinh tế trì trệ và kém phát triển thì giá cổ phiếu có chiều hướng giảm.
Bên cạnh đó, giá cổ phiếu cũng bị ảnh hưởng bởi tình hình chính trị. Khi chính trị bất ổn thì giá cổ phiếu giảm do nhà đầu tư chuyển hướng đầu tư.
Quy luật cung – cầu
Thị trường chứng khoán được hoạt động theo quy luật cung – cầu. Bởi khi đồng thời nhiều người mua một mã cổ phiếu thì cổ phiếu đó có xu hướng tăng giá. Ngược lại, khi cầu bé hơn cung thì giá cổ phiếu sẽ xảy ra xu hướng giảm.
Hiệu quả do hoạt động kinh doanh mang
Đây cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu tăng hay . Khi doanh nghiệp thu được nhiều lợi nhuận và hiệu quả sử dụng vốn tốt thì giá cổ phiếu sẽ tăng trưởng. Ngược lại, khi doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ thì giá cổ phiếu có xu hướng “lao dốc”.
Tâm lý nhà đầu tư
Thị trường chứng khoán thay đổi liên tục, vì thế bạn cần chuẩn bị tâm lý vững vàng. Nhà đầu tư có thể tham khảo nhiều nguồn trước khi đưa ra quyết định. Bởi hiệu ứng lan tỏa có thể mang về lợi nhuận nếu đó là cổ phiếu tốt. Giá cổ phiếu lúc này sẽ được đẩy lên.
Lãi suất cho vay
Đây cũng là một yếu tố gây ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Do lãi suất cho vay tăng khiến chi phí doanh nghiệp cũng tăng theo. Lợi nhuận thanh toán cổ tức sẽ hạ xuống. Khi cổ phiếu giảm sức hút thì giá cổ phiếu cũng sẽ sụt giảm theo.
Tăng trưởng GDP
Khi GDP tăng ổn định đồng nghĩa với việc kinh tế phát triển. Nhà đầu tư có nguồn vốn dồi dào sẽ gom cổ phiếu và giá cổ phiếu sẽ có xu hướng tăng.
Những lưu ý quan trọng khi định giá cổ phiếu
Trước khi định giá cổ phiếu, nhà đầu tư cần lưu ý:
Phương pháp định giá cần phù hợp với doanh nghiệp
Mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ phù hợp với một phương pháp định giá riêng. Vì thế, lựa chọn phương pháp định giá phù hợp là điều quan trọng đối với mỗi nhà đầu tư.
Tập trung vào lĩnh vực có thế mạnh
Thông thường, rất ít nhà đầu tư nắm bắt được cách định giá ở mọi lĩnh vực. Do đó, bạn hãy chọn ngành nghề bản thân am hiểu nhất để tìm hiểu và nghiên cứu chuyên sâu.
Đầu tư kiến thức
Học hỏi và trau dồi kiến thức bước quan trọng không chỉ với nhà đầu tư mới mà ngay cả những nhà đầu tư đã có kinh nghiệm. Bên cạnh đó, tham khảo và cập nhật xu hướng của thị trường chứng khoán để nhà đầu tư trở nên tự tin hơn.
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về định giá cổ phiếu và các phương pháp định giá cổ phiếu. Hy vọng, kiến thức trên sẽ giúp nhà đầu tư trang bị kiến thức tài chính vững chắc hơn. Đừng quên, theo dõi Tạp Chí Tài Chính nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn và cập nhật các thông tin về tư vấn tài chính cá nhân, đầu tư cổ phiếu hay đầu tư tài chính nhé!
