Lãi cơ bản trên cổ phiếu là một chỉ số tài chính quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả hoạt động của một công ty. Bài viết này sẽ giải đáp lãi cơ bản trên cổ phiếu là gì, cách tính lãi cơ bản trên cổ phiếu, cũng như cách trình bày chỉ số này trong báo cáo tài chính. Hãy cùng Tạp Chí Tài Chính tìm hiểu những kiến thức cần thiết để bạn có thể đưa ra những quyết định đầu tư thông minh.
Khái niệm cơ bản trên cổ phiếu là gì?
Lãi cơ bản trên cổ phiếu (EPS) là một chỉ số tài chính quan trọng dùng để đo lường lợi nhuận ròng mà một công ty tạo ra trên mỗi cổ phiếu đang lưu hành. Đây được xem là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời của công ty và giúp các nhà đầu tư xác định tiềm năng phát triển của công ty. Lãi cơ bản trên cổ phiếu tiếng Anh là gì? Đó là Earnings Per Share.
Cách tính lãi cơ bản trên cổ phiếu
Công thức tính lãi cơ bản trên cổ phiếu
Công thức tính lãi cơ bản trên cổ phiếu được xác định như sau:
Lãi cơ bản trên cổ phiếu = Lợi nhuận phân bổ cho cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông / Số bình quân gia quyền của cổ phiếu đang lưu hành
Trong đó:
- Lợi nhuận phân bổ cho cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông: Đây là số tiền lợi nhuận mà công ty chia sẻ với các cổ đông sau khi đã trừ đi các chi phí hoạt động, thuế và các khoản lợi nhuận cần phải phân phối khác.
- Số lượng cổ phiếu bình quân gia quyền đang lưu hành: Đây là tổng số cổ phiếu phổ thông đang có mặt trên thị trường trong kỳ, được tính bằng phương pháp bình quân gia quyền để phản ánh chính xác sự thay đổi số lượng cổ phiếu trong suốt thời gian báo cáo.
Bên cạnh đó, việc tính toán cách tính lãi cổ phiếu giúp bạn xác định giá trị của cổ phiếu trong mối tương quan với lợi nhuận mà công ty tạo ra, qua đó đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.
Ví dụ minh họa
Giả sử một công ty XYZ có lợi nhuận ròng là 10 triệu USD trong một năm. Công ty này đã phát hành 2 triệu cổ phiếu. Để tính lãi cơ bản trên cổ phiếu, ta sử dụng công thức trên:
EPS = 10,000,000 / 2,000,000 = 5 USD
Vậy, lãi cơ bản trên cổ phiếu của công ty XYZ là 5 USD. Điều này có nghĩa là mỗi cổ phiếu của công ty XYZ đã tạo ra 5 USD lợi nhuận trong năm.
Lãi cơ bản trên cổ phiếu có thể suy giảm nếu công ty gặp khó khăn tài chính hoặc số lượng cổ phiếu tăng lên quá nhanh mà lợi nhuận không theo kịp. Lãi suy giảm trên cổ phiếu là hiện tượng khi EPS giảm dù lợi nhuận ròng không thay đổi nhiều, thường do công ty phát hành thêm cổ phiếu hoặc lợi nhuận không tăng trưởng đủ mạnh để bù đắp sự gia tăng cổ phiếu. Điều này có thể khiến giá cổ phiếu giảm và làm giảm sự hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.
Cách trình bày lãi cơ bản trên cổ phiếu trên báo cáo tài chính
Trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Lãi cơ bản trên cổ phiếu thường được liệt kê ngay sau phần lợi nhuận ròng (net income) của công ty. Công ty sẽ tính toán lợi nhuận ròng của mình sau thuế và sau đó chia cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành để ra chỉ số EPS.
Ví dụ: “Lãi cơ bản trên cổ phiếu (EPS) của năm nay là 3,50 USD, phản ánh mức lợi nhuận ròng 35 triệu USD và số lượng cổ phiếu đang lưu hành là 10 triệu.”
Sự phân tách EPS trong báo cáo tài chính
Công ty cũng có thể trình bày EPS cơ bản và EPS pha loãng (diluted EPS). Trong đó, EPS cơ bản tính theo số lượng cổ phiếu đang lưu hành hiện tại, còn EPS pha loãng tính theo giả định rằng tất cả các chứng khoán chuyển đổi (chẳng hạn như quyền chọn cổ phiếu) sẽ được chuyển đổi thành cổ phiếu. Điều này giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về khả năng sinh lời nếu tất cả các yếu tố làm tăng số lượng cổ phiếu đều xảy ra.
Các chỉ số này giúp các nhà đầu tư trong việc định giá cổ phiếu và đánh giá mức độ lợi nhuận của công ty.
Trong bảng cân đối kế toán
Dù lãi cơ bản trên cổ phiếu chủ yếu xuất hiện trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, một số công ty cũng có thể trình bày tóm tắt EPS trong phần tóm tắt tài chính của bảng cân đối kế toán, đặc biệt là khi công ty có những thay đổi lớn về số lượng cổ phiếu hoặc các khoản chi trả lợi tức cổ phiếu.
Lãi cơ bản trên cổ phiếu là một chỉ số quan trọng giúp các nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời của một công ty. Việc hiểu rõ cách tính lãi cơ bản trên cổ phiếu và cách trình bày chỉ số này trên báo cáo tài chính không chỉ giúp bạn nắm bắt tình hình tài chính của công ty mà còn giúp định giá cổ phiếu chính xác hơn.
Khi bạn tham gia đầu tư cổ phiếu, hiểu về lãi cơ bản sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả. Nếu bạn đang tìm kiếm sự hỗ trợ trong việc tư vấn tài chính cá nhân hoặc xác định giá trị cổ phiếu tiềm năng, việc nắm vững các chỉ số tài chính như EPS là điều không thể thiếu. Chúc bạn thành công trên con đường đầu tư và đạt được mục tiêu mong muốn.
